Instytucjami legitymowanymi do sprawowania kontroli i nadzoru nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy są: Państwowa Inspekcja Pracy (PIP), społeczna inspekcja pracy oraz w zakresie norm wyznaczających standardy higieny pracy i pozostałych warunków jakie musi spełniać środowisko pracy także Państwowa Inspekcja Sanitarna.
Zasadą jest, że spory z zakresu prawa pracy rozstrzygają sądy pracy. Jednak aktualną tendencją jest namawianie stron do skorzystania z polubownych metod jego zażegnania. Do takich metod należą:
- zawarcie ugody pozasądowej,
- zawarcie ugody sądowej,
- mediacje,
- postępowanie przed komisją pojednawczą, powołaną w trybie przewidzianym w przepisie art. 244 kodeksu pracy.
Oświadczenia woli składane podczas i w związku z zastosowaniem ww. metod wiążą strony sporu. Zachowania naruszające uzyskany kompromis stanowią podstawę do wystąpienia do sądu z powództwem przeciwko stronie, która się ich dopuściła.
W procesie negocjacji strony mogą, ale nie muszą być reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników. Jednakże w celu zabezpieczenia własnych interesów oraz wyeliminowania ewentualnych nieścisłości, strony powinny rozważyć poddanie wypracowanej ugody analizie profesjonalnego pełnomocnika - radcy prawnego lub adwokata. Jest to o tyle istotne, że jak już wyżej wspomniano naruszenie postanowień porozumienia stanowi podstawę do wystąpienia z powództwem przeciwko stronie, która dopuściła się przedmiotowych naruszeń. Sformułowanie ugody/porozumienia w sposób jednoznaczny i precyzyjny pozwoli sądowi na sprawne ustalenie wzajemnych obowiązków stron, a co za tym idzie wpłynie na czas postępowania.
Państwowa Inspekcja Pracy
Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w tym przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej. Ramy działania PIP wyznacza ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 roku o Państwowej Inspekcji Pracy. Na strukturę organizacyjną PIP składają się: Główny Inspektorat Pracy oraz 16 okręgowych inspektoratów pracy (każdy z nich obejmuje jedno województwo), w ramach których funkcjonują oddziały.
Zgodnie z przepisem art. 13 ww. ustawy PIP może dokonać kontroli:
- pracodawcy,
- w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz kontroli legalności zatrudnienia także niebędących pracodawcami przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne - na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby wykonujące na własny rachunek działalność gospodarczą, bez względu na podstawę świadczenia tej pracy,
- przedsiębiorcy albo innych jednostek organizacyjnych, na rzecz których w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności jest wykonywane zlecenie lub są świadczone usługi przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi - w zakresie wypłacania takim osobom wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej,
- pracodawcy delegującego pracowników na terytorium RP w zakresie określonym w ustawie z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług,
- przedsiębiorcy, do którego stosuje się przepisy ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni,
- podmiotów świadczących usługi pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego, poradnictwa zawodowego oraz pracy tymczasowej w rozumieniu art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - w zakresie przestrzegania obowiązków z zakresu rejestracji działalności oraz prowadzenia jej zgodnie z przepisami o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Jednostki PIP udzielają także bezpłatnych porad z zakresu prawa pracy.
W przypadku uznania, że pracodawca narusza przepisy prawa pracy pracownik może złożyć na niego skargę do PIP. Pracownicy organu wykonujący czynności kontrolne u pracodawcy są obowiązani do nieujawniania informacji, że kontrola przeprowadzana jest w następstwie skargi, chyba że osoba skarżąca wyraziła na to pisemną zgodę.
Sądy pracy
Sprawy ze stosunku pracy są rozstrzygane przez sądy pracy.
Nie podlegają właściwości sądów pracy spory dotyczące:
- ustanawiania nowych warunków pracy i płacy,
- stosowania norm pracy.
Do właściwości sądów rejonowych, bez względu na wartość przedmiotu sporu, należą sprawy z zakresu prawa pracy:
- o ustalenie istnienia stosunku pracy,
- o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy,
- o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia
- o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy,
- sprawy dotyczące kar porządkowych i świadectwa pracy oraz roszczenia z tym związane.
Właściwość miejscowa sądu
Pozew może być wniesiony bądź przed sąd ogólnie właściwy dla pozwanego, bądź przed sąd, w którego obszarze właściwości praca jest, była lub miała być wykonywana.
Terminy na odwołanie się do sądu pracy
Zgodnie z przepisem art. 264 kodeksu pracy termin na wniesienie sprawy do sądu pracy wynosi 21 dni od dnia:
- doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę,
- doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia lub od dnia wygaśnięcia umowy o pracę.
Źródło: www.krpj.pl.
Komentarze