Czym jest bezrobocie? Definicja, pojęcia, stopa, grupy społeczne zagrożone bezrobociem

BezrobocieBezrobocie jest poważnym problemem współczesnych gospodarek i choć bezpośrednio dotyczy tylko części ludności, to z jego konsekwencjami borykać musi się całe społeczeństwo. Pozostawanie bez pracy i środków do życia często dla całej rodziny jest życiowym kataklizmem. Dramat przeżywają bezrobotni i ich bliscy, ale konsekwencje ponosi cała gospodarka. Bezrobocie stanowi jednak nie tylko problem ekonomiczny, ale i społeczny, dlatego warto dokładniej poznać to zjawisko.

Ludzie występujący na rynku pracy są nazywani siłą roboczą. Jest to grupa występująca na podażowej stronie rynku pracy, a tworzą ją osoby, które znalazły zatrudnienie oraz te, które aktywnie poszukują pracy, tj. bezrobotni.

Czym jest bezrobocie?

Bezrobocie jest zjawiskiem polegającym na tym, że pewna część ludzi zdolnych do pracy, poszukujących pracy i akceptujących istniejący poziom wynagrodzenia nie znajduje zatrudnienia. Pod pojęciem bezrobotnego rozumie się osobę zdolną do pracy i gotową do jej podjęcia w ramach stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, pozostającą bez pracy, nie uczącą się w szkole (w systemie dziennym) i nie mającą innego stałego źródła utrzymania.

Osoby znajdujące się na rynku pracy można podzielić na dwie grupy, tj. aktywnych i biernych zawodowo. Podstawowym kryterium tego podziału jest praca, tzn. fakt wykonywania, posiadania bądź poszukiwania pracy.

  • Do aktywnych zawodowo zalicza się osoby pracujące oraz bezrobotne.
  • Do biernych zawodowo zaliczane są osoby, które nie zostały zakwalifikowane jako pracujące lub bezrobotne.

Stopa bezrobocia

Podstawowym miernikiem poziomu bezrobocia jest stopa bezrobocia, czyli ukazywana w procentach relacja między liczbą zarejestrowanych osób bezrobotnych a liczbą osób czynnych zawodowo, tj. zdolnych w prawnie określonych warunkach do podjęcia pracy. Grupa osób czynnych zawodowo obejmuje wszystkich zdolnych do pracy w wieku od 15 do 65 (kobiety do 60) roku życia - to znaczy także bezrobotnych. W Polsce istnieją dwa źródła informacji o bezrobociu: statystyki urzędów pracy, które na bieżąco rejestrują osoby poszukujące pracy, badania kwartalne organizowane przez Główny Urząd Statystyczny dotyczące aktywności ekonomicznej ludności.

Dane o bezrobotnych zarejestrowanych obejmują osoby, które zgodnie z Ustawą z dnia 14 grudnia 1994r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu określone są jako bezrobotne. Są to osoby pozostające bez pracy i nie uczące się w szkole w systemie dziennym, które są zdolne i gotowe podjąć zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy, są zarejestrowane w powiatowych urzędach pracy (właściwych dla miejsca zamieszkania stałego lub czasowego) i które, m. in.:

  • ukończyły 18 lat ( z wyjątkiem młodocianych absolwentów),
  • nie ukończyły 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn,
  • nie nabyły prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, nie pobierają: zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub wychowawczego,
  • nie są właścicielami lub posiadaczami (samoistnymi lub zależnymi) nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych powyżej 2 ha przeliczeniowych,
  • nie podlegają ubezpieczeniu emerytalno- rentowemu z tytułu stałej pracy jako domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych 2 ha przeliczeniowe,
  • nie podjęły pozarolniczej działalności gospodarczej lub nie podlegają- na podstawie odrębnych przepisów- obowiązkowi ubezpieczenia społecznego lub zaopatrzenia emerytalnego,
  • będąc osobami niepełnosprawnymi mogą podjąć pracę, co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy,
  • nie są tymczasowo aresztowane lub nie odbywają kary pozbawienia wolności,
  • nie pobierają, na podstawie przepisów o pomocy społecznej, zasiłku stałego, stałego wyrównawczego, gwarantowanego zasiłku okresowego lub renty socjalnej.

Stopę bezrobocia rejestrowanego oblicza się jako stosunek liczby bezrobotnych zarejestrowanych do liczby cywilnej ludności aktywnej zawodowo, tj. bez osób odbywających czynną służbę wojskową oraz pracowników jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego.

Grupy społeczne zagrożone bezrobociem

Bezrobocie może dotknąć każdego człowieka, jednak niektóre grupy społeczne są szczególnie zagrożone tym zjawiskiem. Odmienna jest także sytuacja w różnych regionach kraju, na lokalnych rynkach pracy.

Wśród grup szczególnie zagrożonych bezrobocie znajdują się:

  • młodzież, w tym przede wszystkim absolwenci,
  • kobiety (zwłaszcza wychowujące małe dzieci),
  • osoby niepełnosprawne,
  • osoby w wieku przedemerytalnym.

Wszelkie dane dotyczące zatrudnienia oraz bezrobocia należą do najskrupulatniej obliczanych i najpełniejszych danych gospodarczych, jakie w ogóle są gromadzone, ze względu na ogromną wagę problemu. Prawie każdy, kto opisuje bezrobocie, posługuje się podobnymi informacjami, liczbami, procentami, itp. Trzeba jednak zawsze pamiętać, że każda z tych liczb, to bezrobotny człowiek, czekający na to, że wyciągnie się ku niemu pomocną dłoń. Osoba bezrobotna nie jest człowiekiem gorszej kategorii, często ma ona rodzinę i dzieci, które mają prawo do godnego życia.

Komentarze